Śnieć cuchnąca pszenicy (Tilletia caries) to jedna z groźniejszych chorób grzybowych atakujących zboża, w szczególności pszenicę. Choć jej występowanie zostało w dużej mierze ograniczone dzięki nowoczesnym metodom uprawy, wciąż może powodować znaczne straty plonów, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie wykryta i zwalczona. W artykule omówimy objawy choroby, jej szkodliwość oraz skuteczne opryski na śnieć i metody prewencji.
Co to jest śnieć cuchnąca pszenicy
Śnieć cuchnąca to choroba wywoływana przez grzyb Tilletia caries, który infekuje ziarna pszenicy. Zakażenie następuje najczęściej poprzez materiał siewny lub glebę, w której znajdują się zarodniki przetrwalnikowe patogenu. Nazwa „cuchnąca” pochodzi od charakterystycznego zapachu zainfekowanych ziaren – przypominają one woń zgniłej ryby, co jest spowodowane wydzielaniem trimetyloaminy.
Objawy śnieci w pszenicy
Objawy choroby najczęściej widoczne są dopiero podczas dojrzewania kłosów. Ziarniaki ulegają całkowitemu przekształceniu w tzw. kępy zarodników grzyba, które mają barwę szarą lub brunatną i charakterystycznie cuchną. Zainfekowane rośliny mogą także charakteryzować się niższym wzrostem i opóźnionym dojrzewaniem.
Szkodliwość śnieci cuchnącej pszenicy
Szkodliwość śnieci cuchnącej pszenicy jest znaczna. W skrajnych przypadkach może dojść do utraty nawet 50% plonów. Zainfekowane ziarno nie nadaje się do spożycia ani na paszę, co powoduje bezpośrednie straty finansowe. Co więcej, obecność zarodników w ziarnie dyskwalifikuje je jako materiał siewny, a choroba łatwo się rozprzestrzenia, jeśli nie zostanie zwalczona w porę.
Zwalczanie i oprysk
Najskuteczniejszym sposobem zwalczania śnieci cuchnącej pszenicy jest stosowanie zapraw nasiennych – środków grzybobójczych, którymi traktuje się materiał siewny jeszcze przed wysiewem. To właśnie oprysk na śnieć w formie zaprawiania nasion pozwala na eliminację zarodników grzyba i zapobiega infekcji.
Na rynku dostępne są różne środki chemiczne przeznaczone do zaprawiania zbóż, zawierające substancje aktywne takie jak fludioxonil (np. Madron 50 FS), tebuconazol czy tritikonazol. Dobór odpowiedniego preparatu warto skonsultować z doradcą rolniczym, zwracając uwagę na spektrum działania i zgodność z aktualnymi przepisami.
Dodatkowe działania prewencyjne
- Wysiew wyłącznie kwalifikowanego, zdrowego materiału siewnego
- Przestrzeganie odpowiedniego płodozmianu
- Unikanie uprawy pszenicy po sobie na tym samym stanowisku
- Monitorowanie plantacji i szybka reakcja na objawy choroby
Podsumowanie
Śnieć cuchnąca pszenicy to poważne zagrożenie dla rolników, które może prowadzić do strat jakościowych i ilościowych plonów. Na szczęście odpowiednie zwalczanie śnieci w pszenicy – przede wszystkim poprzez stosowanie zapraw nasiennych i dobre praktyki agrotechniczne – pozwala skutecznie chronić uprawy. Regularne kontrole oraz świadome zarządzanie materiałem siewnym to klucz do zdrowego i opłacalnego gospodarowania.
